بدن انسان دارای بافت‌های مختلفی است. تاندون، رباط، عصب‌ها و عروق خونی بافت نرم بدن را تشکیل می‌دهند. این بافت‌ها در عملکرد ناحیه‌های دیگر تاثیرگذار هستند. در صورت آسیب بافت نرم در هر نقطه از بدن، در فعالیت‌های فرد اختلالاتی بوجود می‌آید که به آن سارکوم بافت نرم گفته می شود. صدمات وارد شده بر بافت نرم شامل رگ به رگ شدن یا پیچ خوردن، کوفتگی یا کبودی، کشیدگی عضله، بورسیت و تاندونیت است. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا بیشتر در این خصوص بدانید.
سارکوم بافت نرم چیست؟
بدن از سه لایه پیچ خورده در یکدیگر به نام‌های اکتودرم (بافت بالایی)، مزودرم (بافت میانی) و اندودرم (بافت داخلی) تشکیل شده است. این سه لابه با روی هم قرار گرفتن به فرم‌های مختلف، بافت‌های بدن را بوجود می‌آورند. تومورهایی که ریشه در مزودرم دارند، سارکوم نامیده می‌شوند. در واقع سارکوم یک نوع سرطان و بیماری ناشناخته است. سارکوم بافت نرم در بافت‌های نرم مانند چربی، عضله، اعصاب، بافت فیبروز و بافت‌های پوستی عمیق رشد کند. به طور کلی سارکوم بافت نرم در بافت‌هایی که سایر ساختارهای بدن را بهم متصل و احاطه می‌کنند، بوجود می‌آید. این نوع سرطان اندام تحتانی را بیشتر از اندام فوقانی تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مورد پوکی استخوان بیشتر بدانید.
انواع سارکوم بافت نرم
سارکوم بافت نرم چندین نوع دارد که ممکن است در کودکی یا بزرگسالی رخ دهد.
- آنژیوسارکوم: بر عروق خونی و لنفاوی اثر می‌گذارد. این نوع سرطان اغلب در پوست سر و گردن رخ می‌دهد.
- تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST): اغلب در معده و روده کوچک اتفاق افتد. درد شکم بعد از غذاخوردن، استفراغ، حالت تهوع، احساس سیری با خوردن مقدار بسیار کم غذا، مدفوع تیره از علائم این نوع سرطان هستند.
- رابدومیوسارکوم: نوعی سرطان نادر که در بافت عضلانی و اندام‌های توخالی بوجود می‌آید. بیشتر سر و گردن، مثانه، رحم، بازو و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین در کودکان شایع‌تر است.
- لیپوسارکوم: از سلول‌های چربی شروع می‌شود. اندام‌های عضلانی یا شکم را درگیر می‌کند. این سرطان در افراد مسن رخ می‌دهد.
- لیومیوسارکوم: تاثیر این سرطان در بافت‌های ماهیچه‌ای صاف که معمولا در دستگاه گوارش، دستگاه مجاری ادرار، عروق خونی و رحم است، تاثیر می‌گذارد.
- سارکوم اپیتلوئید: اغلب موارد شروع آن زیر بافت نرم پوست انگشت، دست، ساعد و ساق پا است. شکل کلاسیک آن در نوجوانان و بزرگسالان مشاهده می‌شود.
علت سارکوم بافت نرم
علت مشخصی برای ایجاد سارکوم بافت نرم وجود ندارد اما یکسری از عوامل، باعث افزایش ابتلا به سارکوم است. عواملی مانند:
- سارکوم در هر سنی اتفاق می‌افتد اما با بالارفتن سن، ابتلا به آن هم افزایش می‌یابد.
- برخی شرایط ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوز نوع یک، رتینوبلاستوما، توبروز اسکلروزیس و سندرم ورنر
- اگر فرد به دلیل سرطان دیگر تحت پرتودرمانی قرار گرفته باشد، ممکن است به سارکوم بافت نرم هم مبتلا شود.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند وینیل کلرید (برای تولید PVC بکار می‌رود)، دیوکسین یا آرسنیک (ترکیبات شیمیایی بسیار سمی) احتمال مبتلا شدن به سارکوم را بالا می‌برد. بعضی از مواد شیمیایی صنعتی و علف‌کش ها هم در ایجاد سارکوم کبد نقش دارند.
- گاهی اوقات، مایع لنف در یکی از اعضای بدن جمع و باعث ورم آن عضو می‌شود که اصطلاحا لنف ادم گفته می‌شود. ورم طولانی مدت بخصوص در بازوها یا پاها احتمال ابتلا به سارکوم بافت نرم را افزایش می‌دهد.
علائم بروز سارکوم بافت نرم
سارکوم بافت نرم در مراحل اولیه، علائم واضح و مشخصی از خود نشان نمی‌دهد. زیرا بافت نرم به دلیل داشتن خاصیت الاستیکی می‌تواند حجم زیادی از توده را تا مدت‌ها تحمل کند. ایجاد ورم در نزدیکی ریه‌ها که باعث تنگی نفس یا سرفه می‌شود، بزرگتر شدن توده‌ای که از قبل در بدن قرار داشته است، ورم و توده در شکم که با درد شکمی، احساس پری و یبوست همراه باشد. به طور کلی از علائم آن ایجاد تورم یا توده قابل توجه که به مرور زمان با درد همراه باشد، است. در این صورت در اسرع وقت به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. در مورد نرمی استخوان بیشتر بدانید.
تشخیص سارکوم بافت نرم
آزمایش خون کمکی به تشخیص این نوع سرطان نمی‌کند. پزشک آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند. عکس رادیوگرافی برای مشاهده مشکلات استخوانی و ام آر آی برای دیدن مشکلات بافت نرم و همبند مناسب است. از دیگر روش‌های تصویربرداری می‌توان به سونوگرافی، سی تی اسکن و توموگرافی با گسیل پوزیترون اشاره کرد. در صورت مشکوک بودنبه سارکوم بافت نرم، حتما نمونه‌برداری انجام می‌شود. شرایط بیمار چگونگی جمع‌آوری بیوپسی را مشخص می‌کند. برای این کار دو تکنیک بیوپسی با سوزن ضخیم یا بیوپسی جراحی بکار گرفته می‌شود. در نهایت پس از تشخیص ابتلا به سارکوم، پزشک آزمایش‌های دیگری جهت میزان متاستاز سرطان توصیه می‌کند.
درمان سارکوم بافت نرم
پس از تشخیص، فرد مبتلا به سارکوم تحت مراقبت تیمی از پزشکان و پرستاران قرار می‌گیرد تا با برنامه‌ریزی مناسب بهترین درمان انجام شود. البته درمان به میزان و مقدار گسترش سرطان، سن و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. درمان‌‌های اصلی عبارتند از:
- جراحی برای برداشتن هرگونه تومور
این جراحی را به منظور برداشتن هرگونه سلول سرطانی انجام می‌دهند. در این جراحی، پزشک تلاش خود را برای حفظ ظاهر و عملکرد قسمت آسیب دیده بدن انجام می‌دهد. اما گاهی اوقات برای برداشتن کامل سلول‌ها، به اعصاب واندام‌ها آسیب وارد می‌شود.
- رادیوتراپی
در برخی از سارکوم‌ها، رادیوتراپی را قبل یا بعد از جراحی برای افزایش بهبود شانس درمان بکار می‌برند. از رادیوتراپی بیشتر برای کاهش علائم سارکوم یا کند کردن پیشرفت آن استفاده می‌کنند.
- شیمی درمانی
بعضی از سارکوم‌های بافت نرم با جراحی قابل برداشتن نیستند. در این موارد در کنار رادیوتراپی از شیمی درمانی استفاده می‌کنند. احساس خستگی و ضعف دائمی، ریزش مکو از عوارض شیمی درمانی است. در مورد بیماری پرتس بیشتر بدانید.
کلام آخر
سارکوم بافت نرم نوعی سرطان است که در بافت های نرم بدن ایجاد می شود. بافت نرم نام تمام بافت‌های پشتیبان بدن است، به غیر از استخوان‌ها، از جمله چربی، ماهیچه، اعصاب، تاندون‌ها، بافت عمیق پوست، عروق لنفاوی، رگ‌های خونی و بافت اطراف مفاصل. این بافت ها بافت همبند نامیده می شوند، زیرا تمام اندام ها و ساختارهای بدن را پشتیبانی و به هم متصل می کنند.
0 دیدگاه